Hierdie maand se dagstukke beskryf van die eerste groot prestasies in die Afrikaanse taal, soos digkuns van wêreldgehalte en rolprente. Die rol van Afrikanerwerkers en ekonomiese maatreëls na aanleiding van die armblanke vraagstuk loop oor na die ernstige verdeeldheid tydens die Tweede Wêreldoorlog.

Hoogtepunte in die Afrikaanse poësie

Die bittere politieke verdeeldheid was ’n doring in die vlees van Afrikaners.  NP van Wyk Louw noem dit “die droewigste ...
Lees verder

Agter tralies en doringdraad

Party Stormjaers het in interneringskampe beland. Dié kampe is kragtens noodregulasies opgerig vir Duitse en Italiaanse onderdane, asook Afrikaners wat ...
Lees verder

Ossewabrandwag en Stormjaers

Die Britse koning het generaal Smuts in September 1941 tot veldmaarskalk benoem. In die Engelssprekende wêreld was sy aansien groot ...
Lees verder

Suid-Afrikaners veg in Afrika

Die oorlog het die armblankevraagstuk help oplos omdat die oorlogsekonomie en die verdedigingsmag aan soveel armes ’n heenkome gegee het ...
Lees verder

Die Tweede Wêreldoorlog breek uit

Gebeurtenisse in Europa het opnuut die politiek en die hele lewe in Suid-Afrika beïnvloed.  Groot ellende het ná die Eerste ...
Lees verder

Anton Rupert vorder skouspelagtig

Aanvanklik het Bonuskor veral belê in visserye, staal- en houtbedrywe, plaasimplemente, chemikalieë en steenkoolmyne. Hoewel dit die beleid was om ...
Lees verder

Afrikaners aanvaar die kapitalisme

Een uitvloeisel van die Ossewatrek was die Ekonomiese Volkskongres van 5 tot 7 Oktober 1939 in Bloemfontein. Die FAK het ...
Lees verder

Volksgevoel en kultuur

Die Trekherdenking het die Afrikaanse kultuurlewe verryk. Die Afrikaanse koerante en tydskrifte het talle artikels en spesiale uitgawes oor die ...
Lees verder

’n Simboliese ossewatrek

Die Afrikanerverdeeldheid het sy dieptepunt in Mei 1938 bereik in die weke voor die verkiesing van 18 Mei. Daar was ...
Lees verder

Inspirasie uit Anglo-Boereoorlog

Kommer oor die voortbestaan van die Afrikaner as volk met ’n eie taal het ook by baie joernaliste bestaan. Die ...
Lees verder

Op reis met oom Paul

Van die negentiende eeu af het toneelopvoerings in die stede vermaak aan Afrikaners gebied. In die twintigste eeu het toneelgroepe ...
Lees verder

Afrikaners in vakbonde

Waar was die duisende Afrikaners wat die stad binnegestroom het? “In die agterbuurte, saamgehok in skandelike huise, donker, onhigiënies, vuil ...
Lees verder

Afrikaners in diaspora

Van 1937 tot 1939 het groepies Afrikaners per skip in Kaapstad aangekom uit Argentinië wat 35 jaar lank hul vaderland ...
Lees verder

Beeldende kunstenaars

Afrikaners het in toenemende mate ook die beeldende kuns begin beoefen. Onder die eerste skilders was Gregoire Boonzaier, WH Coetzer, ...
Lees verder

Eugène Marais

Op 29 September 1936 het die digter Eugène Marais homself met ’n haelgeweer doodgeskiet op sy vriend Gustav Preller se ...
Lees verder

NP van Wyk Louw

NP van Wyk Louw het mettertyd die sentrale figuur in die Afrikaanse letterkunde en kultuurlewe geword. Die Engelse skrywer Guy ...
Lees verder

Nuwe letterkundige beweging

Die Hertzogprys aan WEG Louw was ’n vroeë erkenning aan ’n groep  opkomende jong digters. Hulle het veral op die ...
Lees verder

Afrikaanse Bybelvertaling

Te midde van broederstryd, droogte en ekonomiese nood het 1933 tog ’n ligpunt gebring: die vertaling van die Bybel in ...
Lees verder

Bruin mense van Afrikanernasionalisme vervreem

“Ons volk was baie verlate,/ Van vele min geag,/ Hul kyk nou dieper in sake,/ En lees wat ons vermag” ...
Lees verder

Verskillende houdings oor swartes

Die botsing van “basiese instinkte” waarna Cillié verwys, kom ook tot uiting in die houding van Afrikaners teenoor die swart ...
Lees verder

Politieke krisis

Die droogte van 1932–1933 was nie die eerste groot droogte nie – daar was ook dié van 1864, 1903 en ...
Lees verder

Bitterheid van die verlede

Die jare 20 was op politieke gebied nooit rustig nie. In die vroeëre jare 30 het die spanning selfs toegeneem ...
Lees verder

Gelukslae en ’n suksesverhaal

In dié dae van armoede het duisende Afrikaners gestroom na ’n diamantveld wat padwerkers in 1926 in die omgewing van ...
Lees verder

“Armblankes” maak ook vordering

Werke soos Ampie het die “armblanke” as motief gehad. Die benaming armblanke kom waarskynlik van die meestal minagtende Amerikaanse uitdrukking ...
Lees verder

“Die Rooidag van die Afrikanerdom”

“Die Rooidag van die Afrikanerdom” is die benaming van die kritikus PC Schoonees vir die jare twintig. Een van die ...
Lees verder

Nuwe temas vir die poësie

Die Afrikaanse letterkunde is “nog maar dun en betreklik arm”, het Gustav Preller in 1926 geskryf. Afrikaanse skrywers het inderdaad ...
Lees verder

Eerste Afrikaanse rolprente

Afrikaans het in 1931 sy eerste klankrolprent gekry: Moedertjie, ’n 32-minuut lange verwerking van JFW Grosskopf se eenbedryf In die ...
Lees verder

Geesdrif en probleme van jeug

“Daardie kinders het selfrespek, en ’n mens wens net dat jy dit van alle Afrikaanssprekendes kan sê”, skryf Die Weste ...
Lees verder

FAK en ATKV kom tot stand

Hoewel Afrikaans amptelik erken is, is dit nog oral in die handel en staatsdiens afgeskeep. Daarop het ’n groep Johannesburgse ...
Lees verder

Stemreg vir vroue

Wit vroue bo 21 jaar het in 1930 stemreg gekry nadat ’n gekose komitee van die Volksraad in 1926 aanbeveel ...
Lees verder

Kruger-wildtuin en ander ontwikkelings

Die emansipasie van Afrikaans was een van die kenmerke van die eerste Afrikanerbewind tussen 1924 en 1933 onder generaal Hertzog ...
Lees verder