Die dagstukke vir Mei dek die interessante tydperk tussen die ontdekking van goud aan die Witwatersrand tot kort voor die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog. Dit vertel heelwat van die kulturele en ekonomiese ontwikkeling in Transvaal, die Vrystaat en die Kaapkolonie.

Aanplanting en vernietiging van bome

Saam met die Voor- en Agternatrekkers is groentesaad en vrugtestiggies en -pitte na die binneland geneem. Appel- en peerbome, bome ...
Lees verder

Vernietiging en bewaring

Talle soorte wild is dood aan die runderpes, iets wat wildbewaring nog aktueler gemaak het as wat dit reeds was ...
Lees verder

Die runderpes-ramp

Ook nog in 1896 het ’n ekonomiese ramp ’n groot deel van Suid-Afrika getref. Dit is veroorsaak deur die runderpes ...
Lees verder

Ontploffing by Braamfontein

Minder as twee maande ná die Jameson-inval het nog ’n gebeurtenis Transvaal geruk – een van die grootste dinamietontploffings in ...
Lees verder

Einde van die inval

Jameson se meksims en kanonne het op Nuwejaarsdag 1896 die klippe waaragter die burgers gelê het, met ’n haelbui van ...
Lees verder

Jameson val Transvaal binne

Rhodes het van Junie 1895 af met ander Randse kapitaliste saamgewerk om die uitlanderopstand te organiseer en te finansier. Deur ...
Lees verder

Rhodes help beplan ’n aanslag

Cecil John Rhodes was fabelagtig ryk. Deur sy belange in De Beers en Consolidated Gold Fields was hy omstreeks 1895 ...
Lees verder

“Dit was heerlik om jonk te wees!”

Baie jong Afrikaners in die Kaapkolonie het die twee republieke as ’n uitkoms beskou. ME Rothman, later die skryfster MER, ...
Lees verder

Transvaal word moderne staat

Dit was heelwat moeiliker om spoorweë in Transvaal aan te lê as in die Vrystaat. Delagoabaai, tans Maputo, was die ...
Lees verder

’n “Tempel van edele arbeid”

President MT Steyn van die Vrystaat het ’n einde probeer maak aan die verkeerde houding van baie Afrikaners oor hande-arbeid ...
Lees verder

Armoede en ’n arbeidskolonie

SJ du Toit en ander se goudmyn-avontuur was ’n pynlike mislukking. Nog voor dit het Afrikaners al bewus geraak van ...
Lees verder

Eerste Afrikaners in die Goudstad

Een van die min oorspronklike Randse Afrikaners wat ’n groot aandeel in die ontwikkeling van die goudvelde gehad het, was ...
Lees verder

SJ du Toit en die goud van Langlaagte

Toe die Randse goudvelde opgang maak, het ’n paar mense van die Paarl ’n sindikaat gevorm en twee afgevaardigdes direk ...
Lees verder

Goud bring nuwe lewe

Wat die ekonomie en vervoerwese ingrypend sou verander, was die ontdekking van goud. Van 1884 af het mense op plase ...
Lees verder

Wit en bruin Afrikaanstaliges

Soos elders ter wêreld was daar in die negentiende eeu nog talle beperkings op die stemreg. Vroue het nog nêrens ...
Lees verder

Siekte en geneesmiddels

Hoewel die meeste Afrikanergesinne groot was, het siektes soms talle lewens geëis, ook van kinders. Doodberigte in die Kerkbode bevat ...
Lees verder

Vermaak en werk

Party transportryers het ’n konsertina saamgeneem om bietjie vermaak op die lang pad te verskaf. Die konsertina was die hoofinstrument ...
Lees verder

Reise op swak paaie

Een van die verdienstes van Ou Oom Jan is dat hy in sy Sewe Duiwels ’n deel van ’n vergane ...
Lees verder

Sewe duiwels

“Jy doen nooit iets agter my rug nie.” Dié woorde van Kruger aan Leyds was kenmerkend van die President. In ...
Lees verder

“Ek het elke dag vir jou gebid”

Die Europese reis was ’n triomftog vir Du Toit, maar daarna het sy invloed afgeneem. Die begin van die einde ...
Lees verder

’n Taalstryder tussen die grotes

Ds. SJ du Toit is in 1882 na Transvaal as die nuwe superintendent van onderwys. Die driemanskap – Paul Kruger, ...
Lees verder

Nuwe taalregte

Die nasionalisme van die 1880erjare het vir die Kaapse Afrikaners een winspunt gebring. Onder leiding van SJ du Toit, JH ...
Lees verder

“Majuba laat Afrikanerbond wortel skiet”

“Die Vierkleur van ons dierbaar land/ Die waai weer oor Transvaal,/ En wee die Godvergete hand/ Wat dit weer neer ...
Lees verder

Majuba

Lanyon het ’n afdeling soldate onder kol. Philip Anstruther gelas om van Lydenburg na Pretoria te gaan om die garnisoen ...
Lees verder

Transvaalse Vryheidsoorlog begin

Die stemming in Transvaal was teen dié tyd al heelwat anders as toe Shepstone dit sonder slag of stoot kon ...
Lees verder

Die Patriot steun die Transvalers

Dit was veral die Patriot wat die groot voorvegter vir die Transvaalse saak geword het. Die blad het al hoe ...
Lees verder

“Onze Jan” Hofmeyr word politikus

Die Britte het geweier om die anneksasie van Transvaal ongedaan te maak, omdat die republiek te swak sou wees teen ...
Lees verder

Engeland annekseer Transvaal

Op 15 Februarie 1877 is Sekhukhune gedwing om Transvaal se vredesvoorwaardes te aanvaar. Een van die voorwendsels vir die Britse ...
Lees verder

Transvaalse uitlanders vra Britse “beskerming”

Gebeurtenisse in Transvaal het die Patriot gou bevorder. Brittanje het dié land geannekseer en op die ou end moes die ...
Lees verder