Die eerste Springbokke
Dis onbekend of die sportmalheid wat Preller betreur het, ook die groeiende liefde vir rugby ingesluit het. Die eerste Springbokspan ...
Lees verder
Lees verder
Die kerke en ’n “dunbevolkte hiernamaals”
Preller het intussen op verskeie maniere Afrikaans probeer dien. Hy het die eerste Afrikaanse biografie geskryf: Piet Retief. Vir die ...
Lees verder
Lees verder
Nederlands was te moeilik vir baie
“Hollands” was die amptelike taal, maar wat sy posisie bedreig het, was die betreklik lae onderwyspeil van die Afrikaners, die ...
Lees verder
Lees verder
Artikel 137 en eksamentaal
Die nuwe taalartikel het binne enkele jare ’n belangrike gevolg vir skool- en universiteitseksamens gehad, en daardeur op die duur ...
Lees verder
Lees verder
Meningsverskil oor ras
Die rasseteenstelling was een van die sake wat die afgevaardigdes na die Nasionale Konvensie verdeel het. Feitlik alle verteenwoordigers van ...
Lees verder
Lees verder
Suid-Afrikaanse Akademie gestig
Die taalbepaling is op 20 September 1909 vasgelê in die “South Africa Act / An Act to constitute the Union ...
Lees verder
Lees verder
“Groote overwinning”
Dit was die strydvaardige Afrikanernasionaliste wat in 1908 deur hul volharding ’n besluit afgedwing het wat die ontwikkeling van Afrikaans ...
Lees verder
Lees verder
Nuwe beleid oor onderwystaal
In Transvaal was die regerende Afrikanerparty Het Volk onder generaal Louis Botha. Dit het met 36 setels ’n absolute meerderheid ...
Lees verder
Lees verder
Selfbestuur vir Transvaal en die Vrystaat
Terwyl die eerste boeke in Afrikaans geskryf en in klein onaansienlike uitgawes gedruk is, was daar politieke prosesse aan die ...
Lees verder
Lees verder
Die keuse van ’n standaardvariëteit
Die standaardtaal wat langsamerhand ontwikkel is, is gegrond op Oos-grensafrikaans. Waarom het sprekers van Kaapse Afrikaans en Oranjerivier-afrikaans in die ...
Lees verder
Lees verder
Vroeë skryftaalprobleme
Nog voordat die eerste boeke verskyn het, het die taalyweraars ’n paar verenigings gestig. Op Woensdagaand 13 Desember 1905 het ...
Lees verder
Lees verder
’n Byna blinde skrywer wek leeslus
Een van die skrywers wat aan die begin van die twintigste eeu baie gelees is, is GR von Wielligh (1859–1932) ...
Lees verder
Lees verder
’n Baanbreker met Afrikaanse boeke
Totius se gedigte is gedruk by ’n drukkery wat so ’n baanbreker was as DF du Toit & Co voor ...
Lees verder
Lees verder
Eerste digbundels na die oorlog
Vir nog ’n digter uit die ou Transvaal was “Winternag” ’n inspirasie. Dit was Jan FE Celliers. Sy pligsbesef het ...
Lees verder
Lees verder
Eerste liriese Afrikaanse gedig
’n Letterkunde moes die geskiktheid van Afrikaans as kultuurtaal bewys, en in ’n betoog, waarin hy woorde van teenstanders aanhaal, ...
Lees verder
Lees verder
Oorweldigende steun vir Afrikaans
Nadat Preller sy reeks gepubliseer het, in De Volksstem (De Volksstem het op 1 Januarie 1905 een -s verloor maar ...
Lees verder
Lees verder
“Laat ’t ons toch ernst wezen!”
Die man wat in Transvaal met die Afrikaanse beweging begin het, was ’n gebore Transvaler, Gustav Preller. Hy het die ...
Lees verder
Lees verder
De Goede Hoop
Nie net het Nederlands na die logiese wapen teen verengelsing gelyk nie, die enigste Afrikaanse koerant was polities verdag. Weens ...
Lees verder
Lees verder
Afrikaans of Nederlands?
Afrikaanse politici, predikante, joernaliste en onderwysleiers het, soos Zietsman dit stel, die gedagte ingegrif dat dit die Afrikaner se nasionale, ...
Lees verder
Lees verder
President Kruger se begrafnis
Die dag met die begrafnis, 16 Desember 1904, “was dit byna of die republiek nog geleef het”, skryf DW Krüger ...
Lees verder
Lees verder
Die lot van die presidente
President Steyn was met die oprigting van die Oranje-meisieskool in 1907 reeds weer twee jaar terug in Suid-Afrika ná 2½ ...
Lees verder
Lees verder
Afrikanerhoudings oor Engels
Die CNO-skole het naas Hollands ook Engels as vak en voertaal gebruik. Van standerd 3 af het Engels as voertaal ...
Lees verder
Lees verder
Oprigting van eie skole
Die Hollands-Afrikaanse koerante was aan die voorpunt in die stryd wat kort ná die oorlog oor die verwaarlosing van Hollands ...
Lees verder
Lees verder
Die Hollands-Afrikaanse pers herleef
De Volksstem is in 1900 ná die val van Pretoria gestaak. Die redakteur en mede-eienaar, doktor FV Engelenburg, is gevang, ...
Lees verder
Lees verder
Gustav Preller besluit om te bly
Ná die oorlog kon Milner ’n tyd lank deur sensuur en krygswetregulasies die stigting van ’n Afrikanerpers teenwerk. Oorsese nuus ...
Lees verder
Lees verder
Kerke help ’n ontredderde volk
Die oorlog het ongeveer 20 000 kinders ouerloos gelaat. Familie en vriende kon sommige van hulle grootmaak, maar baie van ...
Lees verder
Lees verder
Heropbou en ontwikkeling
Een van die vredesvoorwaardes was dat die Britte die duisende krygsgevangenes en die duisende vroue en kinders in die konsentrasiekamp ...
Lees verder
Lees verder
Die transformasie van Suid-Afrika
Saam met die armoede, honger en stoflike ellende was daar iets meer: vir die Afrikaner het dit ’n vreemde land ...
Lees verder
Lees verder
Die triomftog van die oorwinnaar
Van die vernederings wat die Afrikaners in die maande onmiddellik ná die vrede moes verduur, was die besoek van Joseph ...
Lees verder
Lees verder
Die nood van die terugkerendes
Die historikus DW Krüger skryf aangrypend oor die terugkeer van die bittereinders – “die taaiste manne wat Suid-Afrika opgelewer het”, ...
Lees verder
Lees verder
Verwoes, verwoes, verwoes
Geen oorlog wat Brittanje sedert 1815 gevoer het, het daardie land meer aan geld en lewens gekos as die Anglo-Boereoorlog ...
Lees verder
Lees verder